Lavendel op de juiste manier snoeien, planten en verzorgen
Inhoudsopgave
- Lavendel planten
- Lavendel verzorgen
- Lavendel overwinteren
- Lavendel snoeien
- Lavendel vermeerderen
- Lavendel drogen
- Lavendel FAQ
- Verdere Informatie
Hoe wordt lavendel op de juiste manier geplant?
Haal de planten uit de transportverpakking en dompel de planten in water als dat nodig is (als de grond droog lijkt). Verwijder de zwarte plastic pot van de planten voor het planten.
Lavendel is een zonneaanbidder en houdt van zeer zonnige, warme plaatsen. Een ideale plek is te vinden in het bovenste gedeelte van een kruidenspiraal, een zonnig rozen- of vaste planten perk, een zonnige omranding, op een muur of in een pot op het zonnige terras. Ideaal is het als deze standplaats beschut is tegen de wind, want de ijzige winterwind kan de groenblijvende lavendel uitdrogen.
Als bodem is elke goed doorlatende tuingrond geschikt. Uit ervaring heeft een lichte bodem de voorkeur, omdat deze voor een goede afwatering zorgt en sneller opwarmt. Zware, natte grond zal er eerder voor zorgen dat lavendel wegkwijnt. Ter verbetering worden daar kiezelstenen of grind bijgemengd. Ook goed geschikt is het planten van lavendel in een verhoogd plantenbed of op een stapelmuurtje.
Vergelijkbare omstandigheden zijn nodig voor het kweken in potten en kuipen op het balkon of terras. Een zonnig balkon of een dakterras zijn ideale locaties voor lavendel. Vermijd voor de grond voedselrijke potgrond en gebruik doorlaatbare kruiden- of cactusgrond. Deze substraten zijn goed doorlatend en voorkomen wateroverlast, waar lavendel niet tegen kan. Zorg voor een goede drainage op de bodem van de pot.
Geurende lavendelstruiken kunnen op veel goede standplaatsen in de tuin staan. Haar bloeikracht siert bonte tuinperken met vaste planten of struiken. Goede buurplanten zijn bv. prachtkaarsen (Gaura), blauwspirea (Perovskia), wilde marjolein (Origanum) of heiligenbloem (Santolina).
Over het algemeen passen bijna alle planten met een zuidelijk karakter bij lavendel, zoals ook rozen. De combinatie van rozen en lavendel is een klassieker bij de tuinvormgeving. Vooral halfhoge struik- en geurende theerozen zijn ideale buurplanten in het tuinperk. Zulke beplantingen zorgen voor een ware geurexplosie.
Lavendel in een pot kan van het voorjaar tot in de herfst worden geplant. Hoewel de herfst als de betere planttijd geldt, is het voorjaar het beste tijdstip lavendel te planten. De lavendel heeft zo het hele seizoen de tijd zich op haar standplaats te vestigen en stevige wortels te vormen. Lavendel die in de herfst wordt geplant en nog niet zulke sterke wortels hebben, kunnen het eventueel zwaar hebben bij vorst aan de grond of ijzige wind.
De meeste lavendelsoorten groeien bossig, ongeveer op knie- tot heuphoogte. Hij groeit gelijkmatig als er aan alle kanten 40 tot 50 centimeter ruimte is. Als haagplant kan lavendel dichter worden geplant, met een afstand van 30 tot 50 centimeter tussen de individuele planten. De plantdiepte kan variëren afhankelijk van de mate van de houtachtige groei. Lavendel uit de handel wordt alleen zo diep geplant dat de wortelkluit gelijk ligt met het grondoppervlak. Sterk verhoute lavendelstruiken kunnen dieper worden geplant als ze bijvoorbeeld naar een nieuwe standplaats worden verplaatst. De plantdiepte hangt af van de mate van verhouting aan de basis van de scheut. Meer over lavendel planten.
Hoe wordt lavendel verzorgd?
Als de lavendel zich prettig voelt op zijn standplaats, heeft deze niet zoveel verzorging nodig. Gieten is zelfs op hete dagen nauwelijks nodig, want de wortels dringen diep in de aarde. Een lavendel in een pot heeft echter regelmatig water nodig. Belangrijk is het, dat het water goed kan weglopen en geen stuwvocht bij de wortels kan ontstaan. Lavendel reageert heel gevoelig bij „natte voeten“. Als er te veel wordt gegoten is dit funest voor de lavendel.
Lavendel heeft geen bemesting nodig. De geurende planten hebben nauwelijks behoefte aan voeding. Te veel bemesting is schadelijk voor de robuuste planten en zorgen ervoor dat deze gevoelig worden voor vorst. Het is voldoende in het voorjaar een beetje compost in de bodem te verwerken, of een langwerkende meststof voor lavendelplanten te gebruiken om een rijkere bloei, intensievere geur en betere weerstand te kunnen krijgen.
Ter onderdrukking van onkruid is mulch erg populair. Op zich kan dit ook bij lavendel worden gebruikt, maar het mag niet te sterk verrot zijn, want dit begunstigt schimmel of schimmelinfecties. De grijze schimmel (Botrytis) is het grootste probleem bij lavendel. Deze treedt vooral op bij koel en vochtig weer. Oudere lavendelplanten kunnen door de honingzwam worden aangetast. Ongedierte ontstaat zelden op de aromatische planten. Af en toe is het schuimbeestje bij de bladeren te zien.
Hoe verzorgt men lavendel in een pot?
Lavendel in een pot ziet er prachtig uit, vooral als deze in volle bloei staat. Op een zonnige plaats gedijen de planten probleemloos. Alleen als deze te nat staan, is dit schadelijk. Daarom krijgen lavendelplanten in een pot maar matig water. Ideaal is het al bij het planten kiezelstenen of grof zand erdoor te mengen voor een betere drainage. De mineralen verhogen de doorlatendheid en beschermen tegen ophopend vocht bij de wortels. Bijna alle lavendelsoorten kunnen in een pot worden gehouden. Bijzonder attractief is de bloeikrachtige Franse lavendel of de Provence lavendel met zijn grote bloemen op lange stelen.
Hoe kan lavendel overwinteren?
Bij lavendel wordt een onderscheid gemaakt tussen winterharde en vorstgevoelige soorten. In het geval van gewone lavendel zijn winterbeschermingsmaatregelen na de eerste vorstnachten meestal voldoende. Iets eerder, voor de eerste vorst, verhuist de gevoelige lavendel naar zijn winterverblijf.
Lavendel wordt voor de winter niet meer gesnoeid. Als er in de zomer niet is gesnoeid, wacht dan tot het vroege voorjaar. Anders kan het hout door de verse snoeiwonden tijdens de vorst worden beschadigd. Bij de eerste lichte vorst worden lavendelplanten in de tuin bedekt met kreupelhout. Als alternatief kan een vorstbeschermingsvlies of een jutezak worden gebruikt. Het afdekmateriaal moet luchtdoorlatend zijn, want als het in de winter warm wordt, kan de lavendel schimmelinfecties oplopen door stilstaande lucht.
Lavendelplanten in potten of met een slechte vorsthardheid moeten binnen worden gezet. Ze kunnen van tevoren licht gesnoeid worden. Verwijder tegelijkertijd alle dode plantendelen aan de binnenkant van de scheut. Hierdoor krijgt de lavendelstruik meer lucht en is er minder kans op rotting. Controleer de potten aan de onderkant om er zeker van te zijn dat de drainagegaten vrij zijn en dat het water ongehinderd kan weglopen. Wateroverlast leidt snel tot plantsterfte wanneer lavendel overwintert. Een harde bodem wordt lichtjes losgemaakt met een krabber. Hierdoor kan het water beter in de grond dringen. Lavendel is een groenblijvende plant die zelfs in rust zijn bladeren behoudt. Dit vereist een lichte standplaats in een kas, serre of bij een raam. De temperatuur moet indien mogelijk onder de 10 graden blijven, want hoge temperaturen stimuleren de plantengroei tijdens de rustperiode. Lavendel mag in de winter maar weinig water krijgen. Controleer voordat u water geeft met uw vinger of het substraat nog voldoende vochtig is. Alleen als het erg droog aanvoelt, mag het lichtjes bevochtigd worden. Nieuwe scheutgroei begint aan het einde van de winter wanneer de temperaturen stijgen. Lange scheuten moeten worden ingekort en zodra het weer het toelaat, wordt overwinterde lavendel naar buiten op een licht zonnige plek gezet. Als er late vorst wordt voorspeld, kan de lavendel probleemloos weer naar binnen worden gehaald.
Hoe wordt lavendel op de juiste manier gesnoeid?
Een van de belangrijkste verzorgingsmaatregelen is het snoeien van de houtachtige lavendelstruiken. Als er te weinig aandacht wordt besteed aan het snoeien, worden de onderste en binnenste delen van de struiken kaal. Elk jaar worden de lavendeltakken teruggesnoeid tot 2,5 cm in het oude hout tijdens de oogst van de bloemen in de zomer. Zorg ervoor dat er onder de snede nog groene scheutpunten te zien zijn. Uitgebloeide lavendeltakken kunnen ook tot op het oude hout worden teruggesnoeid. Snoei echter niet in de herfst, want de verse snede kan de vorstbestendigheid aantasten. Hier is het beter deze na de winter voor de bloei in het voorjaar (als het niet meer vriest) te snoeien. Meer over lavendel snoeien.
Oude en nauwelijks gesnoeide lavendel moet in verschillende fases worden gesnoeid. Kort hiervoor ongeveer de helft van de scheuten in tot in het oude hout, zodat er onder de snede nog kleine scheutpunten te herkennen zijn. De andere helft van de scheuten blijft staan en deze worden pas gesnoeid als er uit de gesnoeide takken sterke nieuwe uitlopers zijn gegroeid. Er zitten meestal enkele maanden tussen de twee snoeibeurten. Deze snoei in twee fases zorgt ervoor dat de kracht van de wortel wordt gekanaliseerd naar de overblijvende takken en dat nieuwe jonge scheuten zich parallel kunnen ontwikkelen. Het is heel goed mogelijk dat een volledige radicale snoei succesvol kan zijn als er voldoende scheutknoppen aan de basis zitten. Helaas bestaat er echter ook een kans dat de plant afsterft als gevolg van de radicale snoei.
Snoeien is verplicht voor lavendel stammetjes. Zonder snoeien verliest de plant zijn oorspronkelijke vorm en aantrekkelijkheid. De scheuten moeten één tot drie keer per jaar worden ingekort tot een uniforme lengte, zodat de kroon dicht en gelijkmatig gevormd blijft.
Hoe wordt lavendel vermeerderd?
Lavendelrassen kunnen zowel generatief d.m.v. zaad als ook vegetatief door stekjes worden vermeerderd. Het zaad wordt in het voorjaar in kweekbakken uitgezaaid. Halfverhoute stekjes (tussenstekjes) worden in de vroege zomer afgeknipt en in kweekaarde beworteld. Op enkele uitzonderingen na kunnen lavendelsoorten alleen door stekken worden vermeerderd. Delen van lavendelstruiken is alleen mogelijk, als de basis meerdere uitlopers heeft. Het gevaar bij delen is dat er een grote wond aan het hout ontstaat en schadelijke schimmels in de plant kunnen dringen. Meer over lavendel vermeerderen.
Gebruik bij het vermeerderen van lavendel uit zaad zoveel mogelijk vers zaad. Te lang bewaard zaad verliest zijn kiemkracht en zaailingen verschijnen slechts onregelmatig. Zaai vanaf maart onder glas in voorbereide kweekbakjes. Gebruik goed doorlatende zaaigrond en meng er indien nodig extra zand door. Lavendel verdraagt over het algemeen geen stilstaand vocht. Anderzijds leidt de verhoogde doorlaatbaarheid van het substraat ertoe dat de grond snel uitdroogt. Daarom moeten de zaden tijdens het ontkiemen vaker met water worden besproeid om te voorkomen dat de lavendelzaden uitdrogen. Het kweekbakje moet op een zonnige of lichte plek worden geplaatst. Zodra de zaadlobben volledig ontwikkeld zijn, worden de lavendelzaailingen gescheiden en kunnen ze na het laatste risico op vorst buiten worden geplant. Tegen de zomer ontwikkelen zich stabiele jonge planten die in potten kunnen worden geplant of in perken kunnen worden uitgeplant.
Het is gebruikelijker om lavendel te vermeerderen door kopstekken. Dit wordt gedaan omdat er veel lavendelhybriden zijn die niet door zaad vermeerderd kunnen worden. Om kopstekjes te kunnen oogsten, moet het weefsel van de lavendelscheuten enigszins stevig zijn. Knip na de hoofdgroei eind mei of in juni ongeveer 5 cm lange scheuttoppen af en ontblader ze aan de onderkant. Er mag geen herkenbare bloei op de stekken zitten. Bloeiende takken wortelen slecht. Plaats de afgeknipte scheuttoppen in een bak met een doorlatend kiemsubstraat. Maak de stekken na het planten vochtig, dek ze af met folie en plaats ze op een lichte, maar niet volledig zonnige plek. De lavendelstekken zullen in de stilstaande lucht binnen enkele dagen wortelen. Het is gemakkelijk te herkennen wanneer de nieuwe scheutgroei begint. Bij het vermeerderen van lavendel is het belangrijk dat de grond vochtig, maar niet nat is. Schimmelinfectie en rot zijn zeer schadelijk voor de van droogte houdende wintergroene plant.
Hoe wordt lavendel gedroogd?
Gedroogde lavendelbloemen zijn erg populair vanwege hun geur. Ze worden in geurzakjes, kussens of in potpourri gebruikt. Ook bij schone was wordt lavendel zeer gewaardeerd. Voor de oogst worden de bloemen, net voordat ze volledig opengaan, afgeknipt en op een luchtige, schaduwrijke plaats op kop opgehangen. Dit kan in een schuur of ook op een zolder met een goede luchttoevoer. Afhankelijk van de temperatuur zijn de bloemen na twee tot vier weken gedroogd. Daarna kunnen de bloemen verder verwerkt worden of in een donkere pot worden bewaard.
Lavendel FAQ
Waar groeit lavendel het beste?
Lavendel houdt van een zeer zonnige plek met een doorlatende bodem waar het water goed kan weglopen. Ideaal is een lichte zand- of een grindbodem.
Kan lavendel worden gegeten?
Lavendel is eetbaar, in de keuken wordt echter alleen de grootbladerige spijklavendel (Lavandula latifolia) aanbevolen. Dit ras heeft niet de zepige parfumsmaak die typisch is voor de normale lavendel (Lavandula angustifolia).
Hoe wordt lavendel verwerkt?
Lavendelbloemen kunnen in de keuken voor het verfijnen van marmelade worden gebruikt. Ze zijn populair in droog- en kruidenboeketten. Geurzakjes verbeteren de geur in kasten en lades.
Welke werking heeft lavendel?
In de volksgeneeskunde wordt de rustgevende werking van lavendel gewaardeerd. Thee van de lavendelbloemen is een probaat middel bij hoofdpijn en kan kalmerend op de zenuwen werken.
Hoe lang bloeit lavendel?
De bloei van de lavendel begint, bij de vorstbestendige soorten, in de zomer en kan tot ver in de nazomer aanhouden. Af en toe bloeit de lavendel ook nog in de herfst. Vorstgevoelige lavendel bloeit meestal vroeger omdat ze door de overwintering in beschutte ruimtes vaak al een voorsprong hebben.
Verdere Informatie
Het handelsmerk van de Provence, zinnebeeld van geur en een levensgevoel van ontspanning – lavendel! Zijn ca. 25 rassen zijn verspreid op rotsachtige standplaatsen van de Canarische eilanden, naar het middellandse zeegebied tot noordoost Indië. De groenblijvende struiken en halfstruiken geuren al op grote afstand. Het blad varieert, afhankelijk van de soort, van smal liniaal tot gevederd. Behalve de overzichtelijke lavendelrassen, zijn er talrijke soorten, die verschillen in bloemkleur, tijdstip van de bloei, groeihoogte en kleur van het blad.
In de tuinbouw wordt de lavendel gewaardeerd door zijn geurende bloemen, die als een wonderbaarlijke bloemenzee verschijnen. Ze lokken massa’s bijen, hommels en vlinders. Wat de één aantrekt, verdrijft de ander, zoals ongedierte in de vorm van bv. bladluizen. Om deze reden wordt lavendel ook aanbevolen als natuurlijke preventie tegen ongedierte.
Lavendel is een veelzijdig gebruikte plant voor de tuin, maar ook voor de pot op het balkon of terras. Als begeleider bij rozen zijn de geurende dwergstruiken onovertroffen. Ze sieren bovendien kruidentuinen, begroeien droge bermen, vormen in rijen geplant, een compacte groenblijvende haag of zijn geschikt als omranding voor tuinperken. Afgeknipte bloemen kunnen worden gedroogd en als geurzakjes of potpourri worden gebruikt.
