Tijm op de juiste manier planten, snoeien en drogen

Inhoudsopgave

• Tijm planten
• Tijm verzorgen
• Tijm snoeien
• Tijm oogsten
• Tijm overwinteren
• Tijm vermeerderen
• Tijm drogen
• Verdere informatie

Hoe wordt tijm geplant?

Haal de planten uit de transportverpakking en dompel de planten in water als dat nodig is (als de grond droog lijkt). Verwijder de zwarte plastic pot van de planten voor het planten. (Thymus)

In de verspreidingsgebieden geeft tijm de voorkeur aan een zonnige standplaats op een droge magere bodem. Deze hebben een losse rotsstructuur, zijn zeer doorlatend en vaak kalkhoudend. Tijmplanten zijn nogal tolerant en groeien ook zonder problemen in een normale bodem. In de tuin biedt zich een zeer zonnig tuinperk, kruidenspiralen, stapelmuurtjes of borders aan. Ook geschikt als standplaats voor tijm en andere kruiden, is oud gesteente van vroegere bouwingrepen.

Tijm, maar ook andere kruiden geven de voorkeur aan een magere bodem. Ze groeien weliswaar zwakker en langzamer, maar ontwikkelen een duidelijk intensiever aroma. Een zware verdichte bodem moet voor het planten los worden gemaakt. Tegelijkertijd kan grof zand, grind of kiezelstenen worden bijgemengd om de structuur grover te maken zodat het water beter kan weglopen.

Een zure of kleibodem is minder geschikt. Hier is het aan te bevelen de tijm in een verhoogde kweekbak of in een pot te kweken. Als er in de buurt mos groeit, is dit een teken van een verdichte vochtige bodem, eventueel met een zuur milieu. Deze bodem moet goed worden losgemaakt. Het bijmengen van kalksplit, grof zand en dolomietenkalk scheppen goede groei eigenschappen voor de tijm.

Tijmplanten in een pot kunnen vanaf het voorjaar tot in de herfst bij vorstvrij weer in de volle grond worden geplant. De tijm wordt zo diep geplant als de wortelkluit in de pot zat. Ondanks de goede vorstbestendigheid krijgen in de herfst geplante tijmplanten een winterbescherming. De groenblijvende plant kan bij een strenge vorst of een ijzige winter aan vorstdroogte lijden Dit probleem hebben alle groenblijvende planten. Via het blad verdampt het water zonder dat dit van de wortel in de plant wordt bevorderd. De planten verdrogen toenemend. Voordeliger is het daarom groenblijvende planten in het voorjaar te planten.

Vers tijmzaad kan vanaf april direct in het perk worden gezaaid of al vroeger in kweekbakken die beschut staan. Voorgekweekte jonge tijmplanten moeten minstens 2 tot 3 cm groot zijn en meerdere bladoksels bezitten voordat ze in de volle grond kunnen worden uitgezet.

Tijm op het balkon planten

Het kweken van tijm op het balkon en de vensterbank is heel eenvoudig. Belangrijk is wel een zonnige standplaats en een goed doorlatende potgrond. Hiervoor wordt bij de potgrond grof zand of kleikorrels gemengd. Wie deze moeite niet wil doen, kan ook goed doorlatende kruidenpotgrond gebruiken. Stuwvocht bij de wortels leidt op den duur tot het afsterven van de plant. Belangrijk is de keus van buurplanten die eveneens bescheiden zijn. Bonenkruid, oregano, lavendel, rozemarijn, of olijfkruid zijn optimale buurplanten voor tijmsoorten. Het is aan te bevelen de kruipende soorten aan de zonzijde te planten. De takken hangen zo mooi over het balkon en worden niet door hoger groeiende planten bedekt.

Hoe wordt tijm verzorgd?

Het gieten behoort tot de regelmatige verzorging van tijmplanten. Hoewel tijm van zon en droogte houdt, verdampt het blad voortdurend water. Vooral tijdens hete droogteperiodes, maar ook in de winter mag de bodem niet volledig uitdrogen. Als de kleine stevige blaadjes geel worden of eraf vallen is het vaak al te laat. Dezelfde symptomen heeft tijm echter ook als te veel wordt gegoten. Daarom is het belangrijk normaal of aangepast te gieten, zonder het te overdrijven.

In het voorjaar kan twee- tot driemaal een beetje mest toegevoegd worden. Het is echter ook voldoende een paar hoornspaanders of biologische meststof in de aarde te mengen. Tijm is bescheiden en kan in het tuinperk ook heel goed van de natuurlijke mineraalstoffen in de bodem leven.

Hoe wordt tijm gesnoeid?

Ervaren (kruiden) tuinders weten dat tijm regelmatig gesnoeid moet worden. Zonder deze zorg zullen de aromatische planten kaal worden en nauwelijks nog een noemenswaardige oogst leveren. De charme van groenblijvende kruiden en vooral de tijm is dat de takken het hele jaar door geoogst kunnen worden. Het sterkste aroma bezit tijm net voor de bloeiperiode in het voorjaar of midden in de zomer. Dit tijdstip is ook de optimale tijd om te snoeien, waardoor het terugsnoeien en het oogsten verbonden kan worden. Gesnoeid wordt tot het oude hout. Er moeten nog groene knoppen aan de tijm blijven, zodat de kracht van de wortel zijn weg vindt. Het snoeien tot de zomer biedt de tijmplant nog voldoende tijd nieuwe krachtige takken te vormen. Er is dan nog genoeg tijd om tot de winter uit te harden en een zekere vorstbestendigheid te ontwikkelen. Het snoeien in de herfst veroorzaakt verse snijwonden en zachte takken waardoor de planten in de winter lijden.

Sterk verhoute exemplaren moeten voorzichtig gesnoeid worden. Als de snede te diep in het hout wordt gemaakt, kunnen er vaak geen nieuwe scheuten groeien. Als de struiken nog hanteerbaar groot zijn, is het zinvoller om ze uit te graven en dieper in de grond te planten. Voor het snoeien maakt het niet uit of een tijm in een pot of in een tuinperk groeit.

Kruidachtige of zwak verhoute tijmsoorten worden minder sterk gesnoeid. Hieronder vallen veel bodembedekkers en tapijtvormende tijmsoorten. Ze kunnen in de lente licht gesnoeid worden door bevroren of bruine takken te verwijderen.

Hoe wordt tijm geoogst?

De beste tijd om tijm te oogsten is aan het begin van de bloei. De bloeitijd varieert per soort en variëteit. Platgroeiende zandtijm (Thymus serpyllum) of grote tijm (Thymus pulegioides) bloeien meestal eerder vanaf het midden van het voorjaar. Gewone tijm bloeit, net als de meeste andere struikachtige tijmplanten, aan het begin van de zomer. De smaak is dan bijzonder intens. De bloeiende scheutpunten worden de hele zomer door geoogst en gecombineerd met verjongingssnoei. Het snoeien gebeurt 's middags, wanneer de bloemen open zijn en de zon de smaak intensiveert.

Individuele takjes tijm kunnen natuurlijk ook in de lente, herfst of zelfs winter worden geoogst. De smaak is zwakker en de tijmplant kan gevoelig reageren op het snoeien. Te laat snoeien leidt tot vorstschade aan het hout in de herfst. Als er in de herfst tijm geoogst moet worden, mogen alleen de kruidachtige toppen geknipt worden. Dit geldt voor de tuin, maar ook voor tijm in een pot op het balkon.

Hoe kan tijm overwinteren?

Op slechts enkele soorten na is tijm goed vorstbestendig en overleeft een normale winter. Het groenblijvende blad reageert echter gevoelig op vorst aan de grond en ijzige wind. In de tuin is het daarom belangrijk de planten met dennentakken, droge bladeren of een wintervlies af te dekken. Op het balkon is het meestal voldoende de planten achter de omranding te plaatsen om koude wind te vermijden. Als de temperatuur ver onder het nulpunt valt, kunnen de potplanten tijdelijk in een koel winterverblijf worden gezet.

Hoe wordt tijm vermeerderd?

Tijm kan zowel generatief d.m.v. zaad of ook vegetatief door stekjes, afleggers of deling worden vermeerderd. Vers zaadgoed wordt in het vroege voorjaar onder glas of vanaf april direct in de volle grond gezaaid. Om schade aan het zaad te vermijden moet niet te veel worden gegoten. Een gelijkmatige vochtigheid zorgt voor het beste kiemsucces.

De takken van de tijm wortelen in het late voorjaar goed in kiemsubstraat. Ook functioneert het afleggen van zwak verhoute takken op de bodem. Ze worden met haakjes aan de bodem gefixeerd en wortelen zo binnen enkele weken. Tapijtvormende tijm (bv. kleine of wilde tijm) kan in het voorjaar gemakkelijk worden gedeeld. 

Hoe kan tijm worden gedroogd?

Tijm kan het hele jaar door worden geoogst, maar het beste tijdens het snoeien in de zomer. Takken met blaadjes en ook bloeiende takken worden afgeknipt en losjes naast elkaar in zeefkisten gelegd. Alternatief kunnen ook meerdere takken bij elkaar worden gebonden en op kop worden opgehangen. Om tijm te drogen zijn droge luchtige plaatsen in de schaduw ideaal, bv. de zolder, een schuur of een garage. Een goede ventilatie zorgt voor een snel drogingsproces. Alternatief kunnen tijmtakken binnen twee tot drie uur in de oven bij ca. 50° C worden gedroogd.

Verdere informatie

Met zijn bijna 350 soorten is de familie van de Tijm, botanische naam Thymus, nogal groot. De meeste struiken zijn groenblijvende vaste planten of halfstruiken die aan de basis verhouten. Van Europa tot Azië groeit de tijm op mager grasland of in kalkhoudend gesteente op zonnige standplaatsen. Ze bezitten een regelmatige groei, bloeien rijkelijk met lippenbloemen en het blad geurt aromatisch. In de tuinbouw kan men de tijm in kruidentuinen vinden, maar ook als sierstruik in rotstuinen, op stapelmuurtjes of als voegenbeplanting tussen stapstenen. Insecten houden erg van de geurende bloemen en bezoeken deze vanwege hun nectar. In potten of bloembakken groeit tijm betrouwbaar op het balkon of de vensterbank. Belangrijk hierbij is het, passende buren te vinden, met soortgelijke preferenties.

Het overwegende deel van de tijmsoorten bevat een sterk aroma, dat in de keuken erg populair is. Het aromaspectrum reikt van het klassieke tijmaroma, naar komijn, sinaasappel, lavendel, pijnboom tot citroen. De verscheidenheid aan aroma’s nodigt uit om te experimenteren. Smakelijk zijn theemengsels van tijm, die ook in de kruidengeneeskunde bekend en populair zijn. De etherische oliën van de tijm bevatten het antisepticum thymol. Het gehalte varieert echter bij de verschillende soorten.

Door de veelzijdige gebruiksmogelijkheden is tijm een belangrijke plant, die in geen enkele tuin zou mogen ontbreken.